شوخ طبعی خوب است یا بد؟
بهتر است این موضوع را با در نظر گرفتن انواع سبک های شوخ طبعی بیان کنیم تا موضوع به درستی روشن شود. در این نوشته به بررسی رابطه شوخ طبعی با هوش می پردازیم. به طور کلی شوخ طبعی چهار سبک دارد:
شوخ طبعی پرخاشگرانه:
ممکن است خود گوینده هم متوجه این موضوع نباشد اما در این سبک شوخی، گفته ها و رفتار فرد باعث تحقیر طرف مقابل می شود. به عبارتی این نوع شوخی به نحوی باعث آزار و تحقیر مخاطب می شود. در حال حاضر بعضی از شوخی هایی که در شبکه های اجتماعی رد و بدل می شوند از این نوع هستند.
شوخ طبعی خودشکنانه:
در این سبک شوخی که نقطه مقابل شوخ طبعی پرخاشگرانه است، فرد به تحقیر خود می پردازد تا جمع را بخنداند. در واقع فرد خود را مضحکه مردم قرار می دهد تا دیگران بخندند.
شوخ طبعی خودارزنده ساز:
حتما لازم نیست مخاطبی وجود داشته باشد؛ بلکه ممکن است فرد با مشکل و مساله ای مواجه شود و با آن شوخی کند تا از استرس و فشار ناشی از آن بکاهد، با این هدف که بهتر با مساله مواجه شود.
شوخ طبعی پیونددهنده:
فرد برای این که رابطه اش با جمع صمیمانه تر شود به این شوخی می پردازد. هدف سرگرم کردن و خنداندن دیگران بدون تحقیر یا بی ارزش کردن خود و دیگری است. فرد شخصیت خود را تحقیر نمی کند و از طرفی حواسش هست که شوخی اش باعث رنجش کسی نشود.
دو سبک اول یعنی سبک های پرخاشگرانه و خودشکنانه، سبک های ناسالم شوخی و دو نوع بعدی یعنی سبک های پیونددهنده و خودارزنده ساز، سبک های سالم شوخی هستند. شوخی های پرخاشگرانه و خودشکنانه برخلاف تصوری که همگان از شوخی دارند، نه تنها سلامت روان را پیش بینی نمی کنند، بلکه با اضطراب، افسردگی و استرس رابطه دارند. افرادی که از این سبک استفاده می کنند، معمولا افرادی خشمگین هستند. می توان گفت که این سبک شوخی ها، مخصوصا شوخی های پرخاشگرانه، ریشه در عقده حقارت دارند. بعضی مواقع، افراد برای مبارزه با عقده حقارت خود و کاستن از آن به این شوخی ها می پردازند.
در سوی دیگر افرادی که شوخی های خودارزنده ساز و پیونددهنده را انجام می دهند، سلامت روان بالاتر و اضطراب، افسردگی و خصومت کم تری دارند. این ها روابط بهتری با اطرافیان دارند و در روابط اجتماعی خود ثبات هیجانی بالایی نشان می دهند. این را در نظر داشته باشید که از هرچیزی می توان به نحو درست استفاده کرد و همینطور برعکس. شوخ طبعی هم همینطور است که طبق توضیحاتی که دادیم اگر از نوع سازنده و مثبت آن استفاده شود، تمام فواید خود را حفظ می کند. اگر از نوع مخرب آن استفاده کنید مسلما اثار بدی برجای خواهد گذاشت.
رابطه شوخ طبعی با هوش و سلامت روان
شوخی ها موجب خودشکوفایی و در عین اینکه فلسفه آن به گونه ای است که به کل انسانها باز می گردد، غالباً طنزی است آموزنده و علاوه بر خنداندن، نکته ای در آن هست. شوخی طنزی است که افراد متفکر به جای خنده بلند و قهقهه، به لبخند و سرتکان دادنی که نشان دهنده فهم و ادراک است ، بسنده می کنند. این گونه طنز، تنها مورد تحسین کسانی قرار می گیرد که به همان پایه، از سلامتِ روان برخوردار باشند.
پژوهش های اخیر، ثابت کرده است که شوخی های سالم، یکی از بهترین راههای مقابله با فشارهای زندگی است. خنده، بر فعالیّت سازنده قلب می افزاید، امواج مغزی را نظم می بخشد، دریچه های تنفّسی را اصلاح می کند و ادراک از درد را کاهش می دهد. شوخی و خنده ای که از انگیزه های سالم بر می خیزد، تراوش هورمونهای مربوط به فشار روانی را کم می کند و توان سیستم ایمنی بدن را بالا می برد. از این رو، حتی در بیماری های وخیم و مهلک، شوخ طبعی کمک می کند تا بیمار با شادی و آرامش بیشتری زندگی خود را سپری کند.
بذله گویی، خندیدن و خنداندن، راههای مثبتی برای ابراز هیجانهای خوشایند، و عواملی موثر برای غلبه بر ترس و تردیدها هستند. با شوخ طبعی متعادل و درست، می توان با دیگران پیوند دوستی برقرار کرد. با شوخ طبعی می توان از خشم، جلوگیری کرد؛ چون غیر ممکن است که خنده و خشم را همزمان داشته باشیم و در حال بذله گویی، بر سر کسی فریاد بکشیم! بنابراین مزاح و خنده تا این اندازه بر سلامت روان، تاثیر مثبت دارند.
پیشنهادات و نظرات خود را با ما در میان بگذارید،
منتظر نظرات و پیشنهادات شما هستیم.
برای مشاهده صفحه رسمی اینستاگرام استاد فاطمه بهرامی مدرس فن بیان و سخنرانی کلیک کنید.
مطالب پیشنهادی:
5 راه برای تقویت احساس ارزشمندی
