تاثیر فن بیان در تدریس
فن بیان در تدریس ، مهارتی است که اگر می‌خواهید به یک مدرس حرفه ای تبدیل شوید و در حوزه تدریس حرفی برای گفتن داشته باشید، باید آن را در وجود خودتان تقویت کنید. تقویت این مهارت می‌تواند به شدت میزان رضایت شغلی شما را افزایش دهد و حتی به صورت غیر مستقیم افزایش درآمد شما شود!در این مطلب از سایت استاد فاطمه بهرامی مدرس فن بیان و سخنرانی در کرمان به تاثیر فن بیان در تدریس می پردازیم.
شاید شما هم در طول تدریس خود مربیان و معلمانی داشتید که به خاطر مهربانی، شوخ طبعی، خوب صحبت کردن، نوع درس دادن و… به آن ها علاقه زیادی پیدا کردید و همیشه آز آن ها به نیکی یاد می‌کنید. همه صفات مثبتی که اکنون خدمت شما عرض کردم، مربوط به شیوه صحبت و فن بیان معلم مربوط میشود.
زمانی که یک معلم بتواند فن بیان خود را به خوبی تقویت کند و آن را به قدرتمند ترین حالت ممکن برساند، قطعاً معجزه خواهد کرد و اتفاقات بسیار خوبی برایش خواهد افتاد.
برخی از این اتفاقات خوب عبارتند از:
- داشتن رضایت شغلی بالا
- افزایش درآمد
- محبوب تر شدن میان شاگردان خود
- داشتن جایگاه اجتماعی بالا
- بهتر یاد گرفتن مطالب توسط دانش آموز و در نتیجه بهترشدن حال روحی شما
و…
چگونه فن بیان خوبی در تدریس داشته باشیم؟
1. با صدای بلند و رسا صحبت کنید
اولین گام برای این که بتوانید فن بیان قوی در تدریس داشته باشید، این است که بلند و رسا صحبت کنید. مسلماً بلند صحبت کردن به شاگردان تان این احساس را می‌دهد که شما فردی با اعتماد به نفس هستید و به مطالب خود اعتماد کامل دارید. همچنین باعث فهم بهتر مخاطب شده و کمک می‌کند آن ها بهتر مطالب را یاد بگیرند و به حافظه بسپارند.
رسا صحبت کردن هم همان طور که از اسمش مشخص است یعنی دقیقاً مشخص باشد چه می‌گویید و زیر لب و یا تند تند صحبت نکنید. در نکته بعدی درباره این نوع صحبت کردن بیشتر توضیح خواهیم داد.
2. خیلی آرام و یا با سرعت صحبت نکنید!
یکی از بزرگ ترین اشتباهاتی که برخی از معلمان و اساتید ما انجام می‌دهند، این است که خیلی کند و آرام صحبت می‌کنند و به قولی “حوصله سر بر” حرف می‌زنند! مسلّم است که شاگردان همچین معلمی احساس خستگی یا خواب آلودگی بهشان دست دهد و علاقه ای به شنیدن حرف های او نداشته باشند.
اما بعضی معلمان دیگر از آن ور بوم می‌افتند! یعنی به قدری تند درس می‌دهند و صحبت می‌کنند که دانش آموز هیچ چیز متوجه نمی‌شود! حالا یا صحبت های استاد را اصلاً متوجه نمی‌شود، و یا نمی‌تواند به آن ها توجه کند. چرا که اگر بخواهد به هر صحبت معلم دقت کند، ادامه صحبت های او را از دست خواهد داد و نخواهد فهمید!
پس دقت کنید که در صحبت کردن هم میانه روی داشته باشید و افراط و تفریط نکنید. همان طور که اما علی (علیه السلام) هم می‌فرمایند: “جاهل را ندیدم مگر در دو حالت: افراط و تفریط…”
3. تیکه کلام نداشته باشید
تیکه کلام یکی از آن چیزهایی است که می‌تواند فن بیان هر کسی را زیر سوال ببرد. در واقع تیکه کلام به صدا یا کلماتی گفته میشود که در گفتارمان بیش از حد از آن ها استفاده می‌کنیم و باعث عدم زیبایی و تاثیرگذاری کمتر کلام میشود. کلماتی مانند ” اِ….، مثلاً، به طور مثال، اوووووم، در واقع و…” همگی از تیکه کلام های رایج و متداولی هستند که اکثر افراد از آن ها استفاده می‌کنند.
این جور تیکه کلام ها عدم تسلط فرد گوینده را به مطالبش نشان می‌دهد و اعتماد مخاطب را تا حدودی از او سلب می‌کند.
4. با شاگردان خود ارتباط چشمی خوبی بگیرید
داشتن ارتباط چشمی مناسب با مخاطب، تاثیر بسیار زیادی در انتقال مطلب به او دارد. در اصل زمانی که با او ارتباط چشم در چشم خوبی می‌گیرید، مجبورش می‌کنید که به صحبت های شما گوش دهد و تمام توجه خود را روی شما متمرکز کند.
اما نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که سعی کنید نگاه خود را روی تمامی شاگردانتان پخش کنید و فقط به یک نفر توجه نکنید. توجه کردن فقط به یک نفر ممکن است باعث عصبانیت و ناراحتی سایر شاگردان شود.
5. ابهت و کاریزما داشته باشید
قبول دارید یکی از مهم ترین ویژگی های یک معلم خوب، داشتن ابهت و کاریزمای بالا است؟ معمولاً معلمانی که با ابهت تر هستند، هم از محبوبیت بالاتری برخوردار هستند و هم دانش آموزان بیشتر از آن ها حساب می‌برند. در نتیجه خودشان هم بهتر می‌توانند کلاسشان را اداره کنند و حال و روز بهتری دارند.
معلمان کاریزماتیک هم معمولاً فن بیان بسیار قوی هم دارند. به طوری که می‌توانند به راحتی یک دانش آموز را با یک حرف کوچکشان را به خوبی تشویق کرده و یا کاری کنند که در کوتاه ترین زمان ممکن نابود شوند! پس سعی کنید ابهت و کاریزمای خود را حفظ کنید تا در نگاه شاگردان خود معلمی مقتدر و محبوب به نظر بیایید.
6. کلاس تان را خشک برگزار نکنید!
منظور از خشک برگزار کردن کلاس این است که نگذارید روند کلاستان سرد و اذیت کننده شود. معمولاً هیچ کس تمایلی به حضور در کلاس اساتیدی را ندارد که از همان ابتدا تا آخر کلاس فقط درس می‌دهند و هیچ تغییری در صحبت هایشان ایجاد نمی‌شود.
سعی کنید در کلاس خود از زدن حرف ها و شوخی هایی که می‌توانند شاگردان تان را بخندانند دریغ نکنید. خندیدن هنگام آموزش می‌تواند میزان یادگیری و انرژی را چندین برابر کند.
7. دانش آموزان خود را به خوبی بشناسید
اگر شاگردان خود را دقیق بشناسید و بدانید چه ویژگی هایی دارند، چه مدلی باید با آن ها صحبت کنید، چگونه باید در برابر آن ها رفتار کنید و…، بسیار به شما در تدریس کمک خواهد کرد و می‌توانید از فن بیان قوی تری در ارتباط با آن ها استفاده کنید.
مثلاً شما با دانش آموزی که کمی شلوغ است و مدام دوست دارد شیطنت کند، مسلماً نمی‌توانید به آرامی صحبت کنید و از او بخواهید یک جا بدون سر و صدا بنشیند. به همین دلیل است که شناخت دانش آموز می‌تواند کمک بسیار زیادی در تدریس شما و میزان یادگیری او داشته باشد.
8. خود را به مطالب مسلط نشان دهید
همین که شما مطالبتان را فراموش نکنید، در هنگام بیان آن ها تپق نزنید، خوب و روان صحبت کنید، چندین بار از قبل مطالب را تمرین کرده باشید و خلاصه این که نکاتی که به شما گفته شد را به خوبی رعایت کنید، یعنی روی مطالب خود مسلط هستید.
همان طور که پیش تر هم اشاره کردم داشتن تسلط در ارائه مطالب، مخاطبانتان را به پای صحبت های شما میخکوب خواهد کرد و علاقه بیشتری برای شنیدن صحبت های شما خواهند داشت. همچنین تسلط شما را فردی با اعتماد به نفس نشان خواهد داد. پس فکر می‌کنم این همه مزیت، ارزش این را داشته باشد که تمام تلاش خود را بکنید تا روی مطالبتان مسلط باشید.
9. تا می‌توانید خلاصه و کامل صحبت کنید
اکثر افراد حوصله شنیدن مطالب زیاد را ندارند. اگر بتوانید مطالب تان را در عین کامل بودن، در کوتاه ترین زمان ممکن به شاگردان خود انتقال دهید، مسلماً نتایج بسیار خوبی هم خواهید گرفت و بهترین کار ممکن را کرده اید. چرا که کامل توضیح دادن مطالب به صورت خلاصه، باعث یادگیری بهتر شاگردان تان خواهد شد.
البته سعی نکنید مطالب را طوری خلاصه کنید که شاگردان تان هیچ چیزی از آن ها نفهمند. بلکه باید کاری کنید که مطالب علاوه بر کوتاه بودن، مفید هم باشند. در یک جمله: مختصر و مفید تدریس کنید.
10. یادتان باشد همه، افراد پر انرژی را دوست دارند
مسلماً نمی‌توان نقش انرژی را در تدریس دست کم گرفت. تقریباً همه مردم، افراد پر انرژی را دوست دارند و از هم نشینی با آن ها لذت می‌برند. اگر بتوانید انرژی خود را از اول تا آخر تدریس تان بالا نگه دارید و آن را به شاگردان خود هم منتقل کنید، آن وقت است که می‌توان گفت شما در اداره کلاستان موفق بوده اید و به یک استاد برتر تبدیل شده اید.
شاید بگویید به دلیل مشغله و خستگی زیاد نمی‌توانید مدام در تدریستان پر انرژی باشید و نا خودآگاه از انرژی شما کاسته میشود. بله این اتفاق طبیعی است، اما به قول ویلیام گلسر: هر تصمیمی مشکلات خاص خودش را دارد، این شما هستید که انتخاب می‌کنید کدام مشکلات را انتخاب کنید.
پیشنهادات و نظرات خود را با ما در میان بگذارید،
منتظر نظرات و پیشنهادات شما هستیم.
برای مشاهده صفحه رسمی اینستاگرام استاد فاطمه بهرامی مدرس فن بیان و سخنرانی کلیک کنید.
مطالب پیشنهادی:
